[اَ] (ع اِ) زمین. (منتهی الارب). زمی. غبرا. امّآدم. ام صبّار. ام عبید. ام کفاه. ابن حلاوه. || خاک. و آن مؤنث و اسم جنس است. (منتهی الارب). ج، ارضون، ارضین، ارضات، اُروض، اراضٍ، اراضی. (مهذب الاسماء). و بعضی ارض را جمع بدون واحد دانسته اند. (منتهی الارب). و رجوع به زمین شود. || دست و پای اسب. (مهذب الاسماء). دست و پای چاروا. || اسفل قوائم ستور. || هرچه فرود و پست باشد. هر جای پست. موضع شیب. || زکام. (مهذب الاسماء). || لرزه. (مهذب الاسماء). لرزهء تب. || لاارض لک؛ کلمهء ذم است مانند لااُم لک.

[اَ] (ع مص) گیاهناک شدن زمین. || زکام گرفتن. مزکوم، زکام زده شدن. || موریانه زدن (چوب). ریونجه خورده شدن چوب. (تاج المصادر بیهقی). || ریمناک و فاسد شدن (قرحه). تباه شدن ریش. (زوزنی). تباه شدن جراحت به ریم. || پاک شدن. || پاکیزه شدن زمین. || در چشم خوش آمدن زمین.

[اَ رَ] (ع اِ) خوره. واحد آن: ارضه. (مهذب الاسماء). موریانه. ریونجه.

[اَ رَض ض] (ع ص) نشسته که از جای نجنبد. (منتهی الارب).

( اَ ) [ ع. ] (اِ.) زمین.

(اسم) [عربی] [arz] زمین. ⟨ ارض اقدس: [قدیمی، مجاز] شهر مشهد. Δ به مناسبت وجود آرامگاه علی‌بن موسی‌الرضا. ⟨ ارض موعود: [مجاز] سرزمین کنعان؛ فلسطین. Δ به مناسبت اینکه حضرت موسی به بنی‌اسرائیل وعدۀ بازگشت به آنجا را داده بود.

بر، خاک، زمین سرزمین، قلمرو، کشور، ملک، ناحیه ≠ بحر، سما

خاک , زمين , سطح زمين , کره زمين , دنياي فاني , سکنه زمين , با خاک پوشاندن , ميدان , زمينه , کف دريا , اساس , پايه , بنا کردن , برپا کردن , بگل نشاندن , اصول نخستين را ياد دادن(به) , فرودامدن , بزمين نشستن , اساسي , زمان ماضي فعلدنءرگ , خشکي , سرزمين , ديار , به خشکي امدن , پياده شدن , رسيدن , خطه , ملک , کشور , قلمرو

زَمین سومین رستاد سامانه خورشیدی است که در فاصلهٔ ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر از ستارهٔ خورشید قرار گرفته که از نظر واژه‌شناسی ایرانی، زم در زبان اوستایی به معنای سرد بوده است که با پسوند «ین»، واژهٔ زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده است. نام این سیاره در زبان عربی «الأرض» است و نام زمین تنها نام فارسی و غیر عربی یک سیاره در سامانهٔ خورشیدی است که به‌طور گسترده در فارسی رایج است. این سیاره چگال‌ترین و از نظر بزرگی پنجمین سیاره از هشت سیارهٔ منظومهٔ شمسی است. همچنین در میان چهار سیارهٔ سنگی گردان به دور خورشید زمین بزرگ‌ترین آن‌ها است. گاهی از آن با نام‌های جهان و تیله آبی نیز یاد می‌شود. نام لاتین آن Terra است. در منظومهٔ شمسی، فاصلهٔ زمین تا خورشید بین فاصلهٔ زهره تا خورشید و فاصلهٔ مریخ تا خورشید است. زمین جزو سیارات داخلی سامانهٔ خورشیدی به‌شمار می‌آید. زمین ششمین جسم در منظومهٔ شمسی بر پایهٔ جرم و حجم است.