[اِ پَ] (ص نسبی) سپری. آخر. (جهانگیری). به آخرآمده. (اوبهی). به انجام رسیده. (رشیدی). آخرشده. بنهایت رسیده. (برهان).
(اِ پَ) (ص.) ۱- سپری، پایان یافته. ۲- نابود شده، معدوم.
(اِ پِ رِ) [ انگ. ] (اِ.) ۱- وسیله‌ای حاوی مایع که با فشار دکمه آن مایع درونش به صورت ذرات ریز خارج می‌شود، افشانه (فره). ۲- مایعی که به شکل پودر از این ظرف بیرون پاشیده می‌شود.
(صفت) [قدیمی] [espari] = سپری: ♦ کم‌بیش دهر پیر نخواهد شد اسپری / تا کی امید بیشی و تا کی غم کمی (ناصرخسرو: ۴۵۸).
افشانه یا اسپری آسم یکی از اشکال مصرف دارو می‌باشد که دارو به شکل گاز استنشاق می‌شود. معمولاً این داروها به صورت مایع تحت فشار در ظرف تولید می‌شوند که در صورت نیاز به داخل بینی یا ریه وارد می‌شوند. چون این داروها به صورت موضعی مصرف می‌شوند اثرات سیستمیک کمتری دارند لذا تولید و استفاده از این شکل دارویی رو به گسترش است.
موارد مصرف: ايپراتروپيوم براي درمان انسداد برگشتپذير راههاي هوايي به‌ویژه درمان برونشيت مزمن به كار می‌رود.
هشدار: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
عوارض: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
تداخل دارویی: مصرف همزمان ايپراتروپيوم با فرآوردههاي حاوي عوامل آنتيموسکارینیک ممكن است منجر به تشدید عوارض آنتیموسکارینیک شود.
نکات: 1- از تماس دارو با چشم‌ها اجتناب شود و در صورت لزوم به هنگام استنشاق آئروسل، چشم‌ها بسته شود. در صورت تماس اتفاقي با چشم‌ها ممكن است باعث تحريك يا تاري ديد شود. در اين صورت چشم‌ها بايد با آب سرد شسته شوند. 2- در صورت استفاده مستمر روزانه، دارو بايد در فواصل معين زماني مصرف شود. 3- در صورت عدم بهبودي و يا بدتر شدن علائم طي 30 دقيقه پس از استفاده دارو به پزشك مراجعه شود.
موارد مصرف: ايپراتروپيوم براي درمان انسداد برگشتپذير راههاي هوايي به‌ویژه درمان برونشيت مزمن به كار می‌رود.
هشدار: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
عوارض: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
تداخل دارویی: مصرف همزمان ايپراتروپيوم با فرآوردههاي حاوي عوامل آنتيموسکارینیک ممكن است منجر به تشدید عوارض آنتیموسکارینیک شود.
نکات: 1- از تماس دارو با چشم‌ها اجتناب شود و در صورت لزوم به هنگام استنشاق آئروسل، چشم‌ها بسته شود. در صورت تماس اتفاقي با چشم‌ها ممكن است باعث تحريك يا تاري ديد شود. در اين صورت چشم‌ها بايد با آب سرد شسته شوند. 2- در صورت استفاده مستمر روزانه، دارو بايد در فواصل معين زماني مصرف شود. 3- در صورت عدم بهبودي و يا بدتر شدن علائم طي 30 دقيقه پس از استفاده دارو به پزشك مراجعه شود.
موارد مصرف: این دارو در بيماران مبتلا به COPD به كار می‌رود.
هشدار: 1- در بيماران با سابقه گلوكوم با زاويه بسته به‌خصوص اگر به‌طور مستقيم به چشم‌ها اسپري شود، می‌تواند باعث تشديد گلوكوم شود. همچنين مصرف دارو در بيماران مبتلا به هيپرپلازي پروستات و انسداد جريان ادرار از مثانه بايد بااحتیاط فراوان صورت گيرد. 2- احتمال تشديد بيماري‌هاي قلبی-عروقی به‌ویژه در موارد آريتمي قلبي، عدم‌کفایت عروق كرونر و فشارخون بالا وجود دارد. بتا-دو آگونيست‌ها در بيماران مبتلا به هيپرتيروئيدي نيز بايد با احتياط فراوان مصرف شوند. بيماران ديابتي نيز به دلیل افزايش خطر كتواسيدوز سطوح قند خون بايد تحت مراقبت باشند. 3- خطر بروز هيپوكالمي را باید در صورت مصرف همزمان اين دارو با تئوفيلين يا كورتيكوستروئيد‌ها يا ديورتيك‌ها بايد مورد توجه قرار داد.
عوارض: 1- در بيماران با سابقه گلوكوم با زاويه بسته به‌خصوص اگر به‌طور مستقيم به چشم‌ها اسپري شود، می‌تواند باعث تشديد گلوكوم شود. همچنين مصرف دارو در بيماران مبتلا به هيپرپلازي پروستات و انسداد جريان ادرار از مثانه بايد بااحتیاط فراوان صورت گيرد. 2- احتمال تشديد بيماري‌هاي قلبی-عروقی به‌ویژه در موارد آريتمي قلبي، عدم‌کفایت عروق كرونر و فشارخون بالا وجود دارد. بتا-دو آگونيست‌ها در بيماران مبتلا به هيپرتيروئيدي نيز بايد با احتياط فراوان مصرف شوند. بيماران ديابتي نيز به دلیل افزايش خطر كتواسيدوز سطوح قند خون بايد تحت مراقبت باشند. 3- خطر بروز هيپوكالمي را باید در صورت مصرف همزمان اين دارو با تئوفيلين يا كورتيكوستروئيد‌ها يا ديورتيك‌ها بايد مورد توجه قرار داد.
تداخل دارویی: با ساير دارو‌هاي آنتيموسکارینیک يا داراي اثرات آنتيموسكارينيك نظير ضدافسردگيهاي سهحلقهاي، آنتيهیستامينها، ضد جنون‌های فنوتيازيني تداخل دارد.
نکات: 1- از تماس اسپري دارو با چشم اجتناب شود. 2- مصرف دارو در کودکان با سن کمتر از 12 سال توصیه نمی‌شود.
موارد مصرف: ايپراتروپيوم براي درمان انسداد برگشتپذير راههاي هوايي به‌ویژه درمان برونشيت مزمن به كار می‌رود.
هشدار: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
عوارض: در صورت وجود گلوكوم با زاويه بسته به دليل احتمال بروز حمله حاد در صورت پاشيده شدن ايپراتروپيوم به‌طور مستقيم به داخل چشم يا ابتلاي بيمار به هيپرتروفي پروستات با احتیاط فراوان مصرف شود.
تداخل دارویی: مصرف همزمان ايپراتروپيوم با فرآوردههاي حاوي عوامل آنتيموسکارینیک ممكن است منجر به تشدید عوارض آنتیموسکارینیک شود.
نکات: 1- از تماس دارو با چشم‌ها اجتناب شود و در صورت لزوم به هنگام استنشاق آئروسل، چشم‌ها بسته شود. در صورت تماس اتفاقي با چشم‌ها ممكن است باعث تحريك يا تاري ديد شود. در اين صورت چشم‌ها بايد با آب سرد شسته شوند. 2- در صورت استفاده مستمر روزانه، دارو بايد در فواصل معين زماني مصرف شود. 3- در صورت عدم بهبودي و يا بدتر شدن علائم طي 30 دقيقه پس از استفاده دارو به پزشك مراجعه شود.
موارد مصرف: این دارو در بيماران مبتلا به COPD به كار می‌رود.
هشدار: 1- در بيماران با سابقه گلوكوم با زاويه بسته به‌خصوص اگر به‌طور مستقيم به چشم‌ها اسپري شود، می‌تواند باعث تشديد گلوكوم شود. همچنين مصرف دارو در بيماران مبتلا به هيپرپلازي پروستات و انسداد جريان ادرار از مثانه بايد بااحتیاط فراوان صورت گيرد. 2- احتمال تشديد بيماري‌هاي قلبی-عروقی به‌ویژه در موارد آريتمي قلبي، عدم‌کفایت عروق كرونر و فشارخون بالا وجود دارد. بتا-دو آگونيست‌ها در بيماران مبتلا به هيپرتيروئيدي نيز بايد با احتياط فراوان مصرف شوند. بيماران ديابتي نيز به دلیل افزايش خطر كتواسيدوز سطوح قند خون بايد تحت مراقبت باشند. 3- خطر بروز هيپوكالمي را باید در صورت مصرف همزمان اين دارو با تئوفيلين يا كورتيكوستروئيد‌ها يا ديورتيك‌ها بايد مورد توجه قرار داد.
عوارض: 1- در بيماران با سابقه گلوكوم با زاويه بسته به‌خصوص اگر به‌طور مستقيم به چشم‌ها اسپري شود، می‌تواند باعث تشديد گلوكوم شود. همچنين مصرف دارو در بيماران مبتلا به هيپرپلازي پروستات و انسداد جريان ادرار از مثانه بايد بااحتیاط فراوان صورت گيرد. 2- احتمال تشديد بيماري‌هاي قلبی-عروقی به‌ویژه در موارد آريتمي قلبي، عدم‌کفایت عروق كرونر و فشارخون بالا وجود دارد. بتا-دو آگونيست‌ها در بيماران مبتلا به هيپرتيروئيدي نيز بايد با احتياط فراوان مصرف شوند. بيماران ديابتي نيز به دلیل افزايش خطر كتواسيدوز سطوح قند خون بايد تحت مراقبت باشند. 3- خطر بروز هيپوكالمي را باید در صورت مصرف همزمان اين دارو با تئوفيلين يا كورتيكوستروئيد‌ها يا ديورتيك‌ها بايد مورد توجه قرار داد.
تداخل دارویی: با ساير دارو‌هاي آنتيموسکارینیک يا داراي اثرات آنتيموسكارينيك نظير ضدافسردگيهاي سهحلقهاي، آنتيهیستامينها، ضد جنون‌های فنوتيازيني تداخل دارد.
نکات: 1- از تماس اسپري دارو با چشم اجتناب شود. 2- مصرف دارو در کودکان با سن کمتر از 12 سال توصیه نمی‌شود.
موارد مصرف: دسموپرسين براي درمان ديابت بيمزه نوروژنيك، شبادراري اوليه (با غلظت طبيعي ادرار)، پرنوشي موقت و پرادراري همراه با تروما يا جراحي در ناحيه هيپوفيز، بيماري فونويلبراند نوع I، هموفيلي خفيف نوع A و ترومبوسيتوپني به كار می‌رود.
هشدار: 1- در بيماران مبتلا به سيستيك فيبروزيس با احتياط مصرف شود. همچنين در صورت وجود استعداد تشكيل ترومبوز، رينيت آلرژیک، احتمال عفونت مجاري تنفسي فوقاني نيز بايد با احتياط مصرف شود. 2- در حين درمان با دسموپرسين از مصرف زياد مايعات بايد خودداري شود. افزايش مصرف مايعات به ويژه در سالمندان وكودكان می‌تواند موجب كاهش سديم خون و مسموميت با آب گردد. در درمان شبادراري با اندازهگيري مرتب وزن و فشار خون بيمار ميتوان افزايش بيش از حد مايعات بدن را كنترل نمود. 3- در سه ماهه سوم بارداری اثر اوکسیتوسیک اندک با افزایش خطر پرهاکلامپسی وجود دارد. 4- تجويز داخلوريدي سريع دارو ممكن است موجب افت فشار خون گردد.
عوارض: 1- در بيماران مبتلا به سيستيك فيبروزيس با احتياط مصرف شود. همچنين در صورت وجود استعداد تشكيل ترومبوز، رينيت آلرژیک، احتمال عفونت مجاري تنفسي فوقاني نيز بايد با احتياط مصرف شود. 2- در حين درمان با دسموپرسين از مصرف زياد مايعات بايد خودداري شود. افزايش مصرف مايعات به ويژه در سالمندان وكودكان می‌تواند موجب كاهش سديم خون و مسموميت با آب گردد. در درمان شبادراري با اندازهگيري مرتب وزن و فشار خون بيمار ميتوان افزايش بيش از حد مايعات بدن را كنترل نمود. 3- در سه ماهه سوم بارداری اثر اوکسیتوسیک اندک با افزایش خطر پرهاکلامپسی وجود دارد. 4- تجويز داخلوريدي سريع دارو ممكن است موجب افت فشار خون گردد.
تداخل دارویی: مصرف همزمان با كاربامازپين، كلرپروپاميد يا كلوفيبرات می‌تواند موجب افزايش اثر ضدادراري دارو گردد. بر عكس، استفاده همزمان از دارو‌هايي چون ليتيم و دمكلوسايكلين يا نوراپينفرين از اثر ضدادراري این دارو ميكاهد.
نکات: 1- قبل از مصرف دارو بايد از عدم حساسيت فرد به دارو اطمينان حاصل گردد. 2- در هنگام تجويز دارو براي ارزيابي و تشخيص عملكرد كليهها، بهتر است مثانه بيمار خالي باشد.