[اِ تِ رَ] (ع مص) استخارت. خواستن بهترین اَمرین. (منتهی الارب). بهترین خواستن. طلب خیر کردن. نیکوئی جستن. (منتهی الارب): شیر... پس از ... استخارت او [گاو] را مکان اعتماد داد. (کلیله و دمنه). او را پیش خواند و فرمود که پس از تأمل بسیار و استخارت... ترا بمهمی بزرگ اختیار کردیم. (کلیله و دمنه). || خیر خواستن از خدای تعالی. (تاج المصادر بیهقی): بموجب این مقدمات بعد از استخارت فضل خدای و استشارت عقل رهنمای... (التوسل الی الترسل). منتصر این اشارت قبول کرد و بعد از استخارت نهضت فرمود. (ترجمهء تاریخ یمینی ص 222). حال او [ابوالفتوح والی مولتان] بسلطان انهاء کردند حمیت اسلام و غیرت دین او را بر کفایت مضرت... او باعث و محرض شد و در این باب استخاره کرد و همت بر این مهم دینی گماشت. (ترجمهء تاریخ یمینی ص289). استخاره کرد و چون بحر خصم جوشان و خروشان در حرکت آمد. (ترجمهء تاریخ یمینی ص 349). سلطان بعد از استخارت عزیمت بر آن غزو مصمم کرد. (ترجمهء تاریخ یمینی ص 408). || مهربانی کردن خواستن از کسی. مهربانی خواستن. (منتهی الارب). || استخارهء ضبع؛ چوب در سوراخ کفتار کردن تا از سوراخ دیگر بیرون شود. || استخارهء منزل؛ پاک و پاکیزه کردن جای را. (از منتهی الارب). || بانگ کنانیدن صیاد آهوبره را تا مادر را نزدیک وی آرد و صید کند. || آگاهی جستن از غیب در مآل کاری. نزد سنیان بچند دستور است مختصر آنکه دعای قنوت یا دیگر ادعیه خوانده بخسبند آنچه شدنی باشد مناسبات آن بخواب مشاهده کنند و اکثر شیعیان استخاره به این طور کنند که بعد از خواندن ادعیه چشم بسته تخمیناً مقام ثلث دانه های تسبیح را بدو انگشت میگیرند و از آنجا تا امام دو دو دانه طرح میکنند اگر در آخر یک دانه ماند علامت خیر است و اگر دو ماند علامت شر است. (غیاث اللغات). با قرآن یا سبحه و امثال آن تمییز بدی یا نیکی فعل منظوری را بدانسان که مأثور است خواستن. تفأل کردن با قرآن یا سبحه :

(اِ تِ رِ) [ ع. استخاره ] ۱- (مص م.) طلب خیر کردن. ۲- (مص ل.) برای انجام کاری با قرآن فال گرفتن. ۳- فال نیک زدن، ج. استخارات.

(اسم مصدر) [عربی: استخارَة] [estexāre] ۱. تفٲل با قرآن، تسبیح، و مانندِ آن برای اقدام به کاری که در آن تردید داشته باشند: ♦ هر گه که دل به عشق دهی خوش‌دمی بُوَد / در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست (حافظ: ۱۶۲). ۲. طلب خیر و نیکویی کردن. ⟨ استخارۀ ذات‌الرقاع: نوعی استخاره که بر تکه‌ای از کاغذ، «افعل» و بر تکۀ دیگر، «لاتفعل» می‌نویسند و آن‌ها را زیر سجاده می‌گذارند. پس از خواندن نماز چشم‌ها را بر هم می‌گذارند و یکی از آن دو را برمی‌دارند و هرچه از امر یا نهی به‌دست آید به آن عمل می‌کنند.

استخاره در لغت به معنای بهترین خواستن و خیر خواستن است و در اصطلاح دینی، واگذاردن انتخاب به خداوند در کاری است که انسان در انجام دادن آن درنگ و تأمل دارد. مردم در مواردی که خیر و صلاح کار خود را ندانند، به استخاره متوسل می‌شوند.