[اِ تِ] (اِ مرکب)(1) سدس فخری. آلتی که بدان فاصلهء زاویهء ستارگان و ارتفاع آن را بر فراز افق اندازه کنند و ابوحامد محمود خجندی مهندس ایرانی این آلت را برای فخرالدولهء دیلمی نخستین بار وضع کرد. || و امروز تئودولیت(2) را نیز ارتفاع یاب گویند.

(اسم، صفت فاعلی) [عربی. فارسی] (فیزیک) [ertefāyāb] وسیله‌ای دارای دوربین برای اندازه گرفتن زوایای افق یا فاصله‌های سمت‌الرٲسی ستارگان.